Ponieważ na co dzień mieszkamy w Opolu, Nysę w trakcie całego swojego życia odwiedzaliśmy wielokrotnie. A mimo to, niewiele o tym mieście wiedzieliśmy. Nadeszła pora, aby to zmienić i poznać wszystkie atrakcje Nysy.

Nysa jest trzecim co do wielkości miastem w województwie opolskim, a jednocześnie jednym z najstarszych na Śląsku. W XV wieku była uznawana za ważny ośrodek w Europie. Dzięki licznym wieżom wznoszącym się nad murami obronnymi, fortyfikacjom oraz dużej liczbie kościołów została nazwana „śląskim Rzymem”.

Miasto przez wieki było stolicą księstwa biskupiego. Jednak od samym początków Nysa stawiała na umocnienia obronne i na przestrzeni lat pojawiały się tu różnego rodzaju ufortyfikowania. Znaczny wpływ na miasto miał król Fryderyk II, który przekształcił Nysę w nowoczesną twierdzę i miasto garnizonowe. Niestety, wskutek II wojny światowej sporo zabytków ucierpiało. Nie da się jednak ukryć, że Nysa była świadkiem wielu wydarzeń historycznych. Zobaczcie z nami, co i w jakiej formie się zachowało. Ale ostrzegamy – jest tego sporo!

Rynek

Dobrym sposobem na zwiedzanie miasta, tak by poznać wszystkie atrakcje Nysy, jest poruszanie się po Miejskim Szlaku Turystycznym. Zaczyna się na placu Mikołaja Kopernika, a kończy przy dworcu kolejowym. Szlak oznaczony jest poprzez żółto-czerwone romby, które kolorami nawiązują do barw miejskich Nysy. My jednak nie bylibyśmy sobą, gdybyśmy nie zmodyfikowali nieco tej trasy 😉 Zwiedzać zatem zaczynamy od rynku, gdzie nie ma problemu z parkowaniem i blisko stąd do innych atrakcji.

Nyski rynek ma kształt „wydłużonej ćwiartki koła”, co jest efektem lokacji miasta na przebiegu szlaków handlowych. Niestety, jego historyczna zabudowa nie zachowała się po wojnie, ale co ciekawe, cegły z wyburzonych budynków zostały przeznaczone do odbudowy m. in. Warszawy.

Zdecydowanie najbardziej przyciągającą wzrok budowlą na rynku jest bazylika św. Jakuba i Agnieszki. Kościół wybudowany został jako gotycki i posiada wszystkie charakterystyczne elementy dla tego stylu. Jest potężny i zdecydowanie góruje nad całym rynkiem. Na ołtarzu głównym znajduje się tryptyk będący pozostałością po wcześniejszych 43 ołtarzach umieszczonych niegdyś w kaplicach bocznych. Ponadto znajdują się tu groby aż 8 biskupów wrocławskich. W 2009 roku świątynia otrzymała z rąk papieża Benedykta XVI tytuł Bazyliki Mniejszej.

Tuż obok kościoła zobaczycie dość nietypową dzwonnicę, która wygląda jakby była niedokończona. W zamysłach konstruktorów miała liczyć 100 metrów, ale doczekała się ich „jedynie” 45. Niegdyś wisiał tu 8200-kilogramowy dzwon „Jakub”, który runął w dół i rozbił się podczas pożaru. Warto jednak zajrzeć do środka dzwonnicy, gdyż stworzono w niej Skarbiec św. Jakuba. Umieszczono tu głównie ocalałe po wojnie precjoza kościelne, dużą chlubą jest pozłacana urna z sercem biskupa Karola Habsburga. Co ciekawe, w 2003 roku u tutejszego proboszcza pojawili się dwaj mężczyźni i wskazali tajemną skrytkę, w której ukryto kościelne skarby.

Na nyskim rynku zobaczycie również XVII-wieczny Dom Wagi. Należy pamiętać, iż od towarów przywożonych do miasta płacono podatki, stąd konieczne było umiejscowienie wagi, najlepiej w centralnym punkcie grodu. Przechowywano tu także wzorce metryczne, które musieli przestrzegać handlarze (np. wzorzec 1 łokcia). W czasie francuskiego oblężenia (1807 r.) w Dom Wagi wbiło się aż 30 pocisków artyleryjskich. Kula armatnia wmurowana obecnie w elewację, ma upamiętniać te wydarzenia.

Tuż przy rynku

…również znajduje się wiele ciekawych budowli. Warto zwrócić uwagę na barokową fontannę Trytona. Przedstawia greckiego boga dmuchającego w róg obfitości, otoczonego delfinami skierowanymi w cztery strony świata. Miała symbolizować dostatnie życie mieszkańców Nysy.

Z kolei na drugim krańcu rynku (przy ul. Wrocławskiej) znajdziecie charakterystyczną studnię, otoczoną kratą o wadze 2600 kilogramów. Na jej szczycie można dostrzec dwugłowego orła Habsburgów. Wybudowano ją w zastępstwie starej studni, w której zatruto wodę podczas wojny trzydziestoletniej. Z nowej czerpano aż do XIX wieku, kiedy to powstały miejskie wodociągi.

Stojąc przy studni na pewno dostrzeżecie już białą Wieżę Wrocławską. Ta 33-metrowa budowla, zakończona ozdobną attyką, pełniła niegdyś funkcje więzienne.

Skoro już o wieżach mowa, to całkiem niedaleko stoi także Wieża Ziębicka. Została wybudowana w stylu gotyckim, z czerwonej cegły, w XIV wieku. W jej fasadę wmurowano posąg lwa, którego zgodnie z lokalnymi podaniami przywieziono z wypraw wojennych.

Zaraz naprzeciw Wieży Ziębickiej mieści się bardzo interesujący budynek Poczty Polskiej. Na jego froncie umieszczono różnorakie symbole: sfinksa (tajemnica), żurawia (czujność), Hermesa (handel).

Natomiast po drugiej stronie rynku, na ulicy Biskupa Jarosława, mieści się Pałac Biskupi. Jego budowa trwała ponad 100 lat. Prezentuje styl barokowy, wewnątrz posiada dziedziniec. Gościł w swych murach ważne postacie historyczne, takie jak cesarz austriacki Józef II czy Hieronim Bonaparte. Obecnie jest siedzibą Muzeum Powiatowego w Nysie.

Umieszczono tu przedmioty dotyczące historii miasta oraz pradziejów ziemi nyskiej. Są też militaria, fotografie zniszczonych już dziś zabytków (np. Pałac w Kopicach) oraz bogata kolekcja malarstwa europejskiego. Pokazano także jak wyglądały wnętrza domów mieszczańskich z przełomu XIX i XX wieku. Niewątpliwie bardzo ciekawą ekspozycją jest ta prezentująca historię czarownic! Mało kto wie, ale na terenach tych w XVII wieku zabito kilkaset kobiet oskarżonych o czary. Koło wcześniej wspomnianego Domu Wagi znajdował się pręgierz, zaś tuż za miastem piec do palenia ludzi. W muzeum odtworzono narzędzia tortur. Ważne – wystawa jest dla osób, które ukończyły 12 lat.

Twierdza Nysa

Jak już nieco wspomnieliśmy na początku, Nysa „od zawsze” była miastem posiadającym różnego typu umocnienia obronne. W XIV wieku powstały potężne mury wraz z 4 bramami i 28 basztami. 300 lat później buduje się tu 10 bastionów i fosę wodną. Po wkroczeniu wojsk pruskich, Nysa staje się miastem garnizonowym i nowoczesną twierdzą, posiadającą wszystkie typy umocnień.

Jednym ze wspomnianych 10 bastionów jest bastion św. Jadwigi, położony w centrum miasta (ul. Piastowska). Funkcjonowało tu między innymi laboratorium, w którym przechowywano amunicję. Przetrzymywano tu też jeńców francuskich – wśród nich był przyszły prezydent Francji Charles de Gaulle oraz Markiz de Lafayette. Obecnie w bastionie św. Jadwigi ulokowały się restauracje, które przyciągają mieszkańców całkiem smaczną kuchnią.

Warty odwiedzenia jest na pewno Fort Prusy. Ma charakterystyczny kształt pięcioramiennej gwiazdy (choć widać to wyraźnie dopiero z góry). Wewnątrz znajdują się kazamaty, zaś na dziedzińcu studnia. Był budowany w latach 40-tych XVIII wieku. Na przestrzeni lat pełnił różne funkcje, od koszarów poprzez więzienie, a kończąc na magazynie. Fort jest nie tylko dostępny dla zwiedzających, ale można tu organizować różnego rodzaju imprezy i spotkania, do czego zachęcają jego opiekunowie.

Fort Prusy jest znakomicie widoczny z położonej nieopodal Wieży Ciśnień. Wybudowana w 1907 roku, początkowo nosiła nazwę „Bismarckturm” na cześć Ottona von Bismarcka. Przez lata pełniła różne funkcje, jednak obecnie jest jedynie wieżą widokową.

Kolejny ciekawy fort znajdziecie w parku miejskim – chodzi mianowicie o Fort Wodny. Jego głównym zadaniem była obrona obwarowań oraz obniżenia, gdzie znajdowały się magazyny. Nad czołowym wałem mieści się taras, do którego prowadzą schody po obydwu stronach. W forcie z otworzyła się teraz restauracja i organizowane są imprezy plenerowe.

W Nysie jest jeszcze sporo pozostałości po dawnej twierdzy. Oprócz wyżej opisanych, wymienić można Fort I, Fort II, Fort II, Obwałowania Jerozolimskie (zewnętrzne i wewnętrzne) oraz Redutę Kapucyńską.

Warto dodać, iż na przedpolu Fortu II, co roku, w ostatnią sobotę lipca, odbywają się Dni Twierdzy Nysa. Impreza polega na rekonstrukcji walk z 1807 roku, kiedy to wojska Napoleona po 114 dniach oblężenia zdobyły miasto. Do Nysy przybywają wówczas grupy rekonstrukcyjne z całej Europy oraz tysiące turystów.

Chillout nad jeziorem

Atrakcje Nysy to nie tylko foty i inne zabytki, ale także Jezioro Nyskie, zwane też Głębinowskim. Jest to w rzeczywistości zbiornik retencyjny stworzony na Nysie Kłodzkiej. Wcześniej na tych terenach rósł las, ale też kilka wsi, które musiały zostać wyburzone.

Dziś nad Jezioro Nyskie przyjeżdżają w miesiącach letnich nie tylko mieszkańcy Nysy, ale także całej Opolszczyzny i sąsiednich województw. Jezioro przyciąga zarówno amatorów sportów wodnych, żagli, jak i miłośników wędkarstwa. Łowi się tu na przykład szczupaki, sandacze czy leszcze. Co ciekawe, na jeziorze powstało kilka wysp, a w ich okolicy można spotkać różne gatunki ptactwa.

Nad Jeziorem Nyskim latem obywa się sporo ciekawych imprez. Chyba najbardziej popularną jest „Festiwal Ognia i Wody”, czyli pokaz fajerwerków przy akompaniamencie muzyki. Show robi niezapomniane wrażenie i ci, którzy raz byli, z pewnością będą wracać.

Z kolei jeśli jesteście fanami nurkowania, to niedaleko Nysy, we wsi Nadziejów, mieści się zalany kamieniołom. Jest to jedno z ulubionych miejsc tutejszych amatorów podwodnego pływania.

Jeśli chodzi o pozostałą rozrywkę, w Nysie w ciągu roku odbywają się takie imprezy jak:

• Dni Twierdzy Nysa

• Festiwal Ognia i Wody

• Wystawa miłośników aut VW

• Ogólnopolski Zjazd Dużych Rodzin

• Jarmark Jakubowy

• Audiolake Festival

Pamiętajcie także, że z Nysy tylko rzut kamieniem do przepięknego Paczkowa!

Jak Wam się podobały atrakcje Nysy? Która najbardziej? A może dodalibyście jeszcze coś więcej? W każdym razie mamy nadzieję, że choć trochę „odczarowaliśmy” Nysę i nie będzie to już dla Was kolejne nudne (o)polskie miasto.