Kolejny rok realizujemy projekt „Opolskie: znane i nieznane” i odkrywamy ciekawe miejsca na Opolszczyźnie. Na początek ruszyliśmy zwiedzać powiat brzeski. Musimy przyznać, że znalazło się kilka obiektów, które przyciągnęły naszą uwagę. Wśród nich są przepiękne pałace, ale też dziwne, opuszczone miejsca.

Zapraszamy zatem na krótką wycieczkę po powiecie brzeskim.

Brzeg i okolice

Brzeg jest największym miastem w powiecie, i tym samym jego siedzibą. Liczy ponad 36 tys. ludności. Pierwsze wzmianki o Brzegu pojawiły się już w XIII wieku, w tym czasie uzyskał też prawa miejskie. Od XVI w. aż do I wojny światowej miasto szybko się rozwijało, między innymi za sprawą najstarszej w obecnej Polsce linii kolejowej Wrocław-Brzeg. W 1945 roku Brzeg zdobyła Armia Czerwona, a podczas walk z niemieckim wojskiem stare miasto zostało zniszczone. Zabytki po części odbudowano w latach 60-tych.

Najpopularniejszym zabytkiem w Brzegu jest oczywiście Zamek Piastów Śląskich, zwany Śląskim Wawelem (http://zamek.brzeg.pl/). W budynku mieści się obecnie muzeum. Zwiedzać można między innymi podziemia, gdzie od kilkunastu lat mieści się wystawa stała: „Memoriae Piastorum Principum Silesiae”. Zaprezentowano na niej sarkofagi książąt legnicko-brzeskich. W zamku zobaczycie także dzieła sztuki śląskiej powstałej w XV-VIII wieku.

Co można zwiedzić oprócz zamku? Kościoły św. Mikołaja i Podwyższenia Krzyża Świętego, Ratusz, Bramę Odrzańską, cmentarz żydowski.

Z Brzegiem graniczy Skarbimierz, na terenie którego znajduje się stare lotnisko („Brzeg-Skarbimierz”). Miejsce to ma bogatą historię. Powstało podczas I wojny światowej jako „lotnicza jednostka zapasowa” wojsk niemieckich. Istniał tam 1,5-kilometrowy pas startowy, budynki koszarowe i techniczne czy też boiska i basen. To także z tego lotniska w 1939 roku startowały samoloty bombardujące Polskę. I to tutaj mieścił się obóz pracy „Brieg-Pampitz”, gdzie swoje życie stracili żołnierze polscy, francuscy i radzieccy.

W 1945 roku obiekt przeszedł w ręce wojsk radzieckich, które to dokonały jego rozbudowy. W latach 90-tych teren lotniska został przyznany Polakom (wówczas gminie wiejskiej Brzeg), jednak pozostałe po nim budowle uległy szybkiej dewastacji. Obecnie część terenu została przejęta przez zakłady przemysłowe, jest też nowe osiedle oraz Sala Zgromadzeń Świadków Jehowy. Dalej jednak pozostają puste (i zaśmiecone) hangary.

Jadąc z Brzegu drogą nr 39 natkniecie się na zabytkowy wiatrak w Łukowicach Brzeskich. W zasadzie teraz zostały tam już tylko mury, ale i tak przyciągają uwagę.

Grodków i okolice

Kolejnym miastem na trasie, na południe od Brzegu, jest prawie 9-tysięczny Grodków. Pierwsza wzmianka o tej miejscowości pojawia się już w XIII wieku. Choć archeolodzy wskazują na istnienie w tym miejscu pradawnej osady, to oficjalnie źródła podają, iż w 1234 roku książę Henryk Brodaty założył tu wieś. Intensywny rozwój przypadł jednak dopiero na okres II połowy XIX wieku. Warto wiedzieć, że to w Grodkowie urodził się nauczyciel Fryderyka Chopina – Józef Elsner.

W Grodkowie warto zobaczyć przede wszystkim rynek wraz z ratuszem. Pierwotny budynek ratusza niestety się nie zachował, natomiast najstarszym elementem obecnej budowli pozostaje gotycko-renesansowa wieża. Warto przejść się szlakiem fragmentów murów miejskich, w skład których wchodzi Brama Ziębicka czy Lewińska. Zaś przy ul. Krakowskiej znajduje się wiatrak typu holenderskiego.

Niedaleko Grodkowa wybudowano aż 4 wspaniałe pałace! I rzeczywiście, obiekty te uznawane są za jedne z najładniejszych na Opolszczyźnie, a nawet w Polsce.

Na zachód od Grodkowa leży Sulisław, ze swym świeżo wyremontowanym pałacem, przerobionym obecnie na 5-gwiazdkowy hotel. Budynek powstał w XIX wieku w stylu eklektycznym. Jego niewątpliwą ozdobę stanowi umieszczona w południowo-wschodniej części wieża. We wnętrzach zachowały się elementy dawnego wystroju, wśród nich zdobione piece i kominki.

Na południe od Sulisławia znajduje się nieco zapomniany pałac w Jędrzejowie. Powodem dla którego nie jest on często odwiedzany przez turystów, może być fakt, że obecnie mieści się w nim Dom Pomocy Społecznej i nie można zwiedzać jego wnętrz. Jednakże jego wygląd zewnętrzny jest na tyle interesujący, że z całą pewnością jest to nie lada gratka dla miłośników pałaców. Budynek reprezentuje neogotyk angielski, jest sporo różnych kształtów, narożnych wieżyczek. Wzrok przyciąga zwłaszcza kwadratowa wieża zegarowa i okrągła baszta. Obok pałacu ustawiono fontannę.

Tutaj mamy dość mocny dylemat. Bo z jednej strony fajnie, że osoby, które potrzebują opieki mieszkają w tak pięknym miejscu. Z drugiej – trochę szkoda, że taki zabytek nie jest w pełni wykorzystany i nie można go zwiedzać. Jeśli zdecydujecie się odwiedzić to miejsce, miejcie świadomość, że część mieszkańców Domu jest upośledzona umysłowo i może Was zaczepiać (raczej niegroźne, choć mało przyjemne).

Za jeden z najpiękniejszych pałaców w województwie opolskim uznaje się pałac w Kopicach. Powstał w roku 1764. Rezydowała tu Joanna Gryczyk von Schomberg-Godula, zwana „śląskim Kopciuszkiem” (przeczytacie o niej także tutaj <klik>). Pomimo że podczas wojny pałac nie ucierpiał, to najlepsze lata ma już chyba za sobą. W latach 50-tych miał tu miejsce pożar, później budowla coraz bardziej niszczała. Pałac co jakiś czas przechodzi w ręce nowych właścicieli, jednak gołym okiem nie widać żadnej poprawy. Jedyna zmiana, to chyba wycinka drzew wokół pałacu… Warto dodać, że zabytek jest ogrodzony i nie można zwiedzać jego wnętrz (choć ponoć miejscowi tam wchodzą i oprowadzają chętnych za stosowną opłatą).

O wiele mniej popularny, ale równie piękny jak w Kopicach, jest pałac w Osieku Grodkowskim. Budynek powstał w XVIII wieku dla rodziny von Königsdorff, a następnie w latach 1877-1883 przebudowano go. Po wojnie został zdewastowany i przeszedł pod własność PGR, a później Agencji Własności Rolnej. Obecnie, za sprawą nowego właściciela, trwa remont pałacu. Rozpoczęły się już prace w górnej części obiektu. Mieliśmy niecodzienną okazję zobaczyć jego wnętrze. Jesteśmy pod ogromnym wrażeniem, bo to miejsce z zewnątrz wygląda zupełnie niepozornie… Oprócz pałacu do posiadłości należą też zabudowania gospodarcze, spichlerz oraz park. To niesamowite, że jeszcze można znaleźć takie perełki! Kibicujemy, by remont jak najszybciej dobiegł końca.

Okolice Lewina Brzeskiego

O ile w samym Lewinie nie znaleźliśmy nic, o czym moglibyśmy tutaj napisać, o tyle w jego okolicy jest już całkiem sporo interesujących miejsc.

Jadąc z Opola zaczynamy w Skorogoszczy. Stoi tam zabytkowa wieża ciśnień, wybudowana w 1910 roku. Tuż obok niej znajduje się budynek dawnej stacji pomp, powstały na potrzeby gorzelni z pobliskiego folwarku. Wieża została wyłączona w eksploatacji w latach 70-tych, obecnie obiekt jest w rękach prywatnych. Urządzono tam izbę pamięci poświęconą Skorogoszczy.

Jeśli jesteście w okolicy warto odwiedzić pałac w Mikolinie i we Wronowie. Jeśli chodzi o ten pierwszy, to powstał w drugiej połowie XVIII wieku w stylu rokoko. Teraz można go podziwiać jedynie z oddali. Do zespołu dworskiego przynależą jeszcze budynki gospodarcze oraz kaplica grobowa rodziny Sauerów, dawnych właścicieli Mikolina.

Zdecydowanie bardziej urzekł nas pałac we Wronowie. Głównie dlatego, że jest w całkiem dobrej kondycji. Powstał na przełomie XVIII i XIX wieku, jednak wygląd pałacu zmieniła zupełnie neobarokowa przebudowa wykonana w 1907 roku. Najbardziej widoczna jest kwadratowa wieża z zegarem. Do pałacu przylega liczący ponad 5ha park. Budynek należy do Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, ale jest dzierżawiony przez prywatne osoby. W okresie letnim pomieszkują w nim tymczasowi pracownicy zza wschodniej granicy, którzy przyjeżdżają w te okolice pomagać przy zbiorach.

Pozostając jeszcze w temacie pałaców, zachęcamy do odwiedzenia Łosiowa. Obiekt jest dobrze zachowany (nie uległ zniszczeniom podczas wojny) i po uprzednim telefonicznym umówieniu się można go nawet zwiedzać. Jest jeszcze jeden powód, żeby zawitać do Łosiowa. Co roku, przy samym pałacu, odbywają się targi ogrodnicze „Wiosna Kwiatów”. Więc jeśli szukacie roślin do swojego ogródka, na tej imprezie z pewnością znajdziecie coś ciekawego.

To już wszystkie miejsca, które chcieliśmy Wam pokazać. Jak się okazało, powiat brzeski ma sporo pięknych, ale nieco ukrytych miejsc. Jednak wystarczy niewiele wysiłku, żeby je wszystkie odkryć. Naszym faworytem jest chyba pałac w Osieku Grodkowskim oraz dawne lotnisko w Skarbimierzu. A co Wam się najbardziej spodobało?